Βουβωνοκήλη

Τι είναι η βουβωνοκήλη;

Με τον όρο «κήλη» εννοούμε την πρόπτωση ή προβολή σπλάγχνου μέσω ενός ανοίγματος του τοιχώματος της κοιλότητας που περικλείει το σπλάγχνο αυτό. Το άνοιγμα αυτό μπορεί να είναι ένα φυσικό άνοιγμα του οργανισμού ή να προκύψει εάν τα τοιχώματα της κοιλότητας εξασθενίσουν με την πάροδο του χρόνου και κάτω από την επίδραση κάποιων παραγόντων που θα αναλύσουμε παρακάτω.

Η βουβωνική περιοχή είναι η συνηθέστερη θέση για την εμφάνιση κήλης. Αυτό συμβαίνει, διότι το κοιλιακό τοίχωμα στη συγκεκριμένη θέση δέχεται μεγάλες πιέσεις, ενώ παράλληλα περιέχει πολλές ανατομικές δομές. Πιο συγκεκριμένα, στη βουβωνική χώρα υπάρχει ο λεγόμενος βουβωνικός πόρος. Πρόκειται για ένα λοξό κανάλι, μέσα από το οποίο διέρχονται ο σπερματικός τόνος στους άνδρες και ο στρογγύλος σύνδεσμος της μήτρας στις γυναίκες, αιμοφόρα και λεμφικά αγγεία, καθώς και νεύρα. Επίσης, μέσα από τον βουβωνικό πόρο γίνεται η κάθοδος των όρχεων στα άρρενα έμβρυα κατά τη διάρκεια σχηματισμού των οργάνων, οι οποίοι καταλήγουν στον σάκο που τους περικλείει, το όσχεο. Όταν δημιουργείται μία βουβωνοκήλη στην ουσία σχηματίζεται ένας σάκος από το περιτόναιο, δηλαδή τη μεμβράνη που καλύπτει το εσωτερικό της κοιλιάς. Στον σάκο αυτό περικλείεται υποδόριο λίπος και συνήθως τμήμα του λεπτού εντέρου.

Η βουβωνοκήλη είναι μία πάθηση εξαιρετικά συχνή, καθώς πρόκειται για τη συχνότερη κήλη. Υπολογίζεται ότι βουβωνοκήλη θα εμφανίσει το 27% των ανδρών και το 3% των γυναικών.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση βουβωνοκήλης;

Η βουβωνοκήλη μπορεί να είναι συγγενής, δηλαδή να υπάρχει από τη γέννηση, ή επίκτητη, δηλαδή να την αποκτούμε στην πορεία της ζωής μας. Όταν υπάρχει από τη γέννηση, σχετίζεται με πρόωρο τοκετό και πάντα οφείλεται σε ανεπιτυχή σύγκλειση του ελυτροπεριτοναϊκού πόρου, μιας δομής που υπάρχει μόνο στα έμβρυα και κλείνει μετά τη γέννηση.

Όταν η βουβωνοκήλη αποκτάται στην πορεία της ζωής, σχετίζεται με τους εξής παράγοντες:

• Μακροχρόνια αύξηση της πίεσης του εσωτερικού της κοιλιάς, όπως συμβαίνει λόγω της χρόνιας δυσκοιλιότητας, της άρσης βαρέων αντικειμένων, της κύησης και του χρόνιου βήχα σε ασθενείς με χρόνια αναπνευστικά προβλήματα.
• Ανατομικές ανωμαλίες της περιοχής, οποίες ευνοούν την προβολή των σπλάγχνων της βουβωνικής χώρας μέσω του βουβωνικού πόρου. Οι ανατομικές ανωμαλίες αυτές, όμως, σπάνια μπορούν από μόνες τους να προκαλέσουν βουβωνοκήλη και, συνήθως, απλά προδιαθέτουν στην εμφάνισή της. Για να δημιουργηθεί βουβωνοκήλη χρειάζεται να συντρέχουν κι άλλοι παράγοντες.
• Δομικές ανωμαλίες, όπως είναι η ανεπάρκεια των εμπλεκόμενων μυών και η καταστροφή του συνδετικού ιστού, δηλαδή του ιστού που συμβάλλει στη διατήρηση της θέσης των οργάνων. Η καταστροφή αυτή μπορεί να προέλθει από διάφορες καταστάσεις, όπως είναι η διαταραχή της σύνθεσης του κολλαγόνου, η πάροδος της ηλικίας, το κάπνισμα κ.α.

Πώς θα καταλάβω ότι έχω βουβωνοκήλη; Ποια είναι τα συμπτώματά της;

Καταρχάς, η βουβωνοκήλη μπορεί να μην γίνει αντιληπτή τη στιγμή της εμφάνισής της. Είναι πιθανό να υπάρχει για κάποιο διάστημα, χωρίς εσείς να έχετε κάποια ενόχληση και να ενημερωθείτε για την ύπαρξή της μετά από έναν τακτικό έλεγχο στον γιατρό σας.

Συνήθως, όμως, η εμφάνιση της βουβωνοκήλης προκαλεί μία διόγκωση στη βουβωνική χώρα, η οποία μπορεί να επεκτείνεται στο όσχεο για τους άνδρες και στα μεγάλα χείλη του αιδοίου για τις γυναίκες. Η διόγκωση αυτή είναι πιο εύκολα ορατή όταν αυξάνεται η πίεση στο εσωτερικό της κοιλιάς, όπως όταν βήχουμε ή όταν είμαστε όρθιοι. Επίσης, η διόγκωση είναι δυνατό να συνοδεύεται από ήπιο έως μέτριο πόνο, που γίνεται εντονότερος όταν εμφανίζονται επιπλοκές ή όταν αυξάνεται η ενδοκοιλιακή πίεση.

Η κήλη μπορεί να είναι ανατάξιμη. Αυτό σημαίνει ότι το περιεχόμενό της δεν είναι καθηλωμένο μέσα σε αυτήν, αλλά μπορεί να «μπαινοβγαίνει» μέσα στην κοιλιά. Έτσι μπορεί να εξαφανίζεται όταν για παράδειγμα είμαστε ξαπλωμένοι και να επανεμφανίζεται στην όρθια θέση.

Λόγω της παρουσίας τμήματος του εντέρου στην κήλη, ο γιατρός με την ακρόαση μπορεί να ακούει εντερικούς ήχους στην περιοχή.

Ποιες είναι οι επιπλοκές της βουβωνοκήλης; Πρέπει οπωσδήποτε να τη χειρουργήσω;

Η βουβωνοκήλη χρειάζεται να χειρουργείται όσο το δυνατόν συντομότερα από τη στιγμή της διάγνωσης. Ενώ μπορεί να είναι μία πολύ συνηθισμένη πάθηση, που θεραπεύεται αποτελεσματικά, οι επιπλοκές της, εάν αυτή δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως, μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνες για τον οργανισμό.

Πιο συγκεκριμένα, μπορεί να γίνει περίσφιξη της κήλης, δηλαδή να «στραγγαλιστεί» το περιεχόμενό της. Σε μία τέτοια περίπτωση ο έντονος πόνος είναι δυστυχώς αναπόφευκτος, το έντερο που δε θα λαμβάνει επαρκή ποσότητα αίματος είναι πιθανό να υποστεί ανεπανόρθωτες βλάβες, ενώ είναι ακόμη πιθανό η κατάσταση αυτή να οδηγήσει σε γάγγραινα, δηλαδή νέκρωση των ιστών. Αυτή η τελευταία κατάσταση είναι απειλητική για τη ζωή.

Ποιες είναι οι θεραπευτικές μέθοδοι αποκατάστασης της βουβωνοκήλης; Υπάρχουν εναλλακτικές θεραπευτικές προσεγγίσεις;

Η θεραπεία της βουβωνοκήλης είναι αποκλειστικά η χειρουργική αποκατάσταση. Δεν υπάρχουν εναλλακτικές προσεγγίσεις. Η χρήση κηλεπιδέσμου (ζώνη) το μόνο που επιτυγχάνει είναι να παρατείνει την ύπαρξη της κήλης, χωρίς να προστατεύει από ενδεχόμενες επιπλοκές.

Οι χειρουργικές μέθοδοι αποκατάστασης της βουβωνοκήλης διακρίνονται σε δύο κατηγορίες:

Α. Ανοιχτές μέθοδοι

Γίνεται μία μικρή τομή στην κοιλιά και ανάλογα με τη μέθοδο που επιλέγεται, χορηγείται η κατάλληλη αναισθησία (τοπική, γενική ή ενδορραχιαία). Υπάρχουν 3 βασικές μέθοδοι:

• Η αποκατάσταση της βουβωνοκήλης σε παιδιά μικρής ηλικίας γίνεται χωρίς να ενισχύεται η τάση των κοιλιακών τοιχωμάτων. Η επέμβαση αυτή στα νεογνά έχει το χαρακτήρα του επείγοντος χειρουργείου, εξαιτίας του κινδύνου περίσφιξης, ενώ στα μεγαλύτερα παιδιά δεν είναι κάτι που επείγει. Η αποκατάσταση γίνεται σε τακτική βάση.
• Η επέμβαση με ενίσχυση του κοιλιακού τοιχώματος μέσω ανακατασκευής του χωρίς τοποθέτηση πλέγματος (μέθοδος υπό τάση κατά Shouldice).
• Η πιο απλή και συχνή μέθοδος, όπου η ενίσχυση του κοιλιακού τοιχώματος ενέχει την τοποθέτηση συνθετικού πλέγματος (μέθοδος χωρίς τάση κατά Lichtenstein).

Β. Ενδοσκοπικές-λαπαροσκοπικές μέθοδοι
Η λαπαροσκοπική αποκατάσταση της βουβωνοκήλης γίνεται μέσω πολύ μικρών τομών στο δέρμα, μέσα από τις οποίες εισάγεται ένα ειδικό ενδοσκόπιο, το λαπαροσκόπιο και τα κατάλληλα χειρουργικά εργαλεία.

Υπάρχουν 2 μέθοδοι:

• Η διακοιλιακή προπεριτοναϊκή προσπέλαση (ΔΠΠ).
• Η εξωπεριτοναϊκή προσπέλαση (ΕΠ).

Η αποκατάσταση και στις 2 περιπτώσεις γίνεται με τον ίδιο τρόπο, με μόνη διαφορά τον τρόπο προσπέλασης της βουβωνικής χώρας. Στην περίπτωση της διακοιλιακής προπεριτοναϊκής προσπέλασης, το λαπαροσκόπιο εισάγεται στην περιτοναϊκή κοιλότητα, την κοιλότητα που περιέχει όλα τα ενδοκοιλιακά όργανα. Κατά την εξωπεριτοναϊκή προσπέλαση, η πρόσβαση γίνεται μέσω του μυϊκού τοιχώματος της βουβωνικής χώρας, χωρίς το λαπαροσκόπιο να εισέρχεται στην περιτοναϊκή κοιλότητα.

Η κάθε μέθοδος έχει τα δικά της πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Η επιλογή της καταλληλότερης κάθε φορά προσέγγισης είναι κάτι που αποφασίζεται από τον θεράποντα χειρουργό, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες του ασθενούς.

Υπάρχουν επιπλοκές από το χειρουργείο;

Καταρχάς, όπως όλες οι χειρουργικές επεμβάσεις, έτσι και η αποκατάσταση της βουβωνοκήλης ενέχει τον κίνδυνο των επιπλοκών. Έχει αποδειχτεί βάσει ερευνών ότι το ποσοστό επιπλοκών είναι εξαιρετικά μικρό. Χρειάζεται όμως να τονίσουμε ότι η πιθανότητα επιπλοκών είναι πολύ μικρότερη όταν η αποκατάσταση γίνεται σε τακτική βάση και όχι όταν εξαναγκαζόμαστε να προβούμε σε αυτήν για να αντιμετωπίσουμε μία επείγουσα κατάσταση, όπως η περίσφιξη της κήλης.

Οι ενδεχόμενες επιπλοκές είναι αυτές που υπάρχουν μετά από κάθε χειρουργική επέμβαση και περιλαμβάνουν:

• οπικό οίδημα (πρήξιμο) στην περιοχή, το οποίο μπορεί να φτάσει μέχρι και το όσχεο. Είναι κάτι που χρειάζεται παρακολούθηση από τον θεράποντα χειρουργό και με την κατάλληλη αντιμετώπιση υποχωρεί εντός ολίγων ημερών.
• Λοίμωξη του εγχειρητικού τραύματος, η οποία μπορεί να αποφευχθεί με τις τακτικές αλλαγές του τραύματος, κατά τις οποίες ο χειρουργός έχει εικόνα της περιοχής.
• Σπάνιες βλάβες λόγω του χειρουργείου είναι ο τραυματισμός του σπερματικού τόνου, ο τραυματισμός κάποιου νεύρου, αγγείου ή ενδοκοιλιακού οργάνου και η εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση. Μπορεί να προκύψει πόνος λόγω του τραυματισμού του νεύρου, ο οποίος υποχωρεί με την κατάλληλη αναλγητική αγωγή και την πάροδο του χρόνου. Η εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση προλαμβάνεται με αντιπηκτική αγωγή μετά το χειρουργείο και με την χρήση ειδικών καλτσών.

Υπάρχει πιθανότητα να επανεμφανιστεί η κήλη στο μέλλον;

Σε όλες τις χειρουργικές τεχνικές που περιγράψαμε έχουν αναφερθεί πολύ μικρά ποσοστά υποτροπών και επανεμφάνισης της βουβωνοκήλης, τα οποία διαφέρουν ανάλογα με τη μέθοδο. Είναι απαραίτητο μετά την έξοδο από το νοσοκομείο να αποφεύγονται καταστάσεις που αυξάνουν την ενδοκοιλιακή πίεση, όπως είναι η άρση βάρους, ο βήχας και η γενικότερη καταπόνηση του οργανισμού.