Πολυποδίαση παχέος εντέρου

Τι είναι η πολυποδίαση του παχέος εντέρου;

Η πολυποδίαση του παχέος εντέρου είναι η κατάσταση στην οποία στον αυλό του εντέρου αναπτύσσονται πολύποδες, δηλαδή συμπαγή μορφώματα που αποτελούνται από ιστό ίδιο με αυτόν του εντέρου. Οι πολύποδες δημιουργούνται εξαιτίας της υπέρμετρης ανάπτυξης των φυσιολογικών κυττάρων του παχέος εντέρου. Υπάρχουν διάφοροι τύποι πολυπόδων και ταξινομούνται ανάλογα με τον τύπο των κυττάρων από τα οποία έχουν αναπτυχθεί.

Ποιοι είναι οι τύποι της πολυποδίασης; Ποια είναι η σχέση τους με τον καρκίνο του παχέος εντέρου;

Οι αδενωματώδεις πολύποδες  είναι οι πιο συχνοί (70% στο σύνολο των πολυπόδων του παχέος εντέρου). Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν προκαλούν συμπτώματα. Εάν κάποια συμπτώματα κάνουν την εμφάνισή τους, συχνότερα θα παρουσιαστεί απώλεια αίματος με τα κόπρανα και κωλικοί του εντέρου.

Οι αδενωματώδεις πολύποδες αναδεικνύονται καλύτερα με την κολονοσκόπηση, αλλά και η σιγμοειδοσκόπηση και η ακτινογραφία μετά από βαριούχο υποκλυσμό μπορεί να αναδείξουν τις βλάβες. Η κολονοσκόπηση προτιμάται, αφενός γιατί μπορεί να γίνει ταυτόχρονα αφαίρεση των πολυπόδων και αφετέρου  γιατί διατρέχει όλο το παχύ έντερο, σε αντίθεση με την σιγμοειδοσκόπηση που διατρέχει μόνο δυο τμήματά του, το ορθό και το σιγμοειδές.

Η κολονοσκόπηση είναι μία εξέταση που καλό είναι να γίνεται προληπτικά για όλα τα άτομα άνω των 50 ετών. Αυτό, διότι οι αδενωματώδεις πολύποδες εμφανίζουν κίνδυνο μετατροπής σε κακοήθεια 5% όταν είναι μεγαλύτεροι από 1 εκ. Η ιστολογική εικόνα (το πώς φαίνονται στο μικροσκόπιο) των αδενωματωδών πολυπόδων, παίζει επίσης κάποιο ρόλο στην τάση που έχουν να μετατραπούν σε καρκίνο, όπως και η ηλικία του ατόμου στο οποίο εμφανίζονται. Σε κάθε περίπτωση, έχει αποδειχτεί η θεραπευτική αξία της αφαίρεσης των πολυπόδων από τη στιγμή που θα ανευρεθούν κατά τον ενδοσκοπικό έλεγχο, αφού οι πολύποδες δεν είναι καρκίνος, έχουν όμως την δυνατότητα να μετατραπούν σε καρκινικά κύτταρα.

Η εξέλιξη ενός πολύποδα σε καρκίνο είναι μία διαδικασία που συμπεριλαμβάνει αρκετά στάδια: την υπερπλασία του βλεννογόνου, το σχηματισμό αδενώματος, την αύξηση του μεγέθους και την εμφάνιση δυσπλαστικών κυττάρων (δηλαδή τα κύτταρα πια δεν είναι σαν τα φυσιολογικά κύτταρα του βλεννογόνου) και, τέλος, τη μετατροπή τους σε κακοήθη καρκινικά κύτταρα.

Ορισμένοι περιβαλλοντικοί παράγοντες, οι οποίοι μπορεί να εμπεριέχονται στις τροφές ή στον καπνό του τσιγάρου, μπορούν να καταστήσουν τον βλεννογόνο του παχέος εντέρου πιο ευαίσθητο στην ανάπτυξη πολυπόδων, πολλές φορές χωρίς να υπάρχει οικογενειακό ιστορικό. Υπάρχουν ωστόσο ορισμένες κληρονομικές καταστάσεις που σχετίζονται άμεσα με την εμφάνιση αδενωματωδών πολυπόδων. Η πιο χαρακτηριστική είναι το σύνδρομο Οικογενούς Πολυποδίασης του κόλου, όπου τα άτομα που πάσχουν ξεκινούν από μικρή ηλικία, στην εφηβική και την πρώιμη ενήλικη ζωή, τα συμπτώματα από την ύπαρξη των πολυπόδων. Άτομα που πάσχουν από το σύνδρομο, ή έχουν στο κοντινό συγγενικό τους περιβάλλον ασθενή με καρκίνο του παχέος εντέρου, που εμφανίστηκε σε μικρή ηλικία, καλό είναι να υπόκεινται σε έλεγχο με κολονοσκόπηση και βιοψία, όπως και στην ανίχνευση των παθολογικών γονιδίων που ευθύνονται για την κατάσταση αυτή. Με έναν σωστό προληπτικό έλεγχο, η εξέλιξη των βλαβών σε καρκίνο μπορεί να αποφευχθεί διά παντός μέσω προφυλακτικής κολεκτομής.

Οι υπερπλαστικοί πολύποδες αυξάνουν σε αριθμό όσο αυξάνει και η ηλικία μας. Πρόκειται για βλάβες που δεν είναι προκαρκινωματώδεις καταστάσεις και δεν σχετίζονται με την εμφάνιση καρκίνου.

Τα αμαρτώματα (νεανικοί πολύποδες) και οι φλεγμονώδεις πολύποδες επίσης δεν έχουν την τάση μετατροπής σε καρκίνο. Οι φλεγμονώδεις πολύποδες είναι στην ουσία αθροίσεις λεμφικών κυττάρων στον αυλό του εντέρου, και εμφανίζονται συχνότερα σε άτομα ηλικίας 30-40 ετών. Εάν προκαλέσουν συμπτώματα, αυτά συνηθέστερα είναι η αιμορραγία από το ορθό, το άλγος στην περιοχή του πρωκτού και ευαισθησία στην περιοχή ανάπτυξης του πολύποδα. Τα αμαρτώματα σχετίζονται με διάφορα κληρονομικά σύνδρομα, όπως είναι το σύνδρομο Peutz-Jeghers κ.ά., ακόμη σπανιότερα σύνδρομα (σύνδρομο Cronkhite-Canada και νόσος Cowden). Στην περίπτωση αυτή, τα συμπτώματα κάνουν την εμφάνισή τους από μικρή ηλικία και περιλαμβάνουν συστροφή του εντέρου, που συνοδεύεται από έντονο κωλικοειδή πόνο και αιμορραγία. Καλό είναι τα άτομα που πάσχουν από τα σύνδρομα αυτά να υπόκεινται σε ετήσιο έλεγχο με κολονοσκόπηση, ώστε να αφαιρούνται τυχόν αδενωματώδεις πολύποδες που μπορεί να αναπτυχθούν.